Mihrimah Sultan

23 Ekim 2012

Mihrimah Sultan Bu eser, çeşitli koleksiyonlardaki benzer örneklere dayanarak, 16. yüzyılda Avrupalı ressamlar tarafından sıklıkla yapılmış Mihrimah Sultan portrelerinden biridir. Kahverengi çiçek desenli sade elbisesinin üzerinde başında zengin taşlarla süslü gösterişli bir yüksek başlık taşıyan figürün arkasındaki koyu zeminde sol üstte “Cameria Solimani Imparator Filia” (Sultan Süleyman’ın Kızı Cameria), sağ üstte ise “Rostanis Bassae Vxor 1541” (Rüstem Paşa’nın Karısı, 1541) yazılıdır.

Buradaki tarih, olasılıkla resmin yapıldığı tarihi belirtmez. Farklı sanatçılar tarafından yapılmış benzer portrelerin hemen hepsinde bulunan bu tarih ve yazılı ibarenin, olasılıkla orijinal ilk portreyi tekrarlayarak süregelen bir tanımlama olduğu düşünülebilir. Portrenin, Londra’daki Courtauld Enstitüsü’nde (Env. No. 331), Lacock Wiltshire’da Ulusal Miras Koleksiyonu’nda (Env. No. 996348) ve Polonya’da Mazovian Müzesi’nde bulunan yine dörtte üç profil şeklindeki portrelerin yanı sıra; Floransa’daki Uffizi Galerisi’nde (Env. No. 1890/13) ve ayrıca Türkiye’de Topkapı Sarayı Müzesi (Env. No. TSM, 17/141) ile Rahmi Koç koleksiyonlarında büst portre şeklinde benzer örnekleri yer almaktadır. Resimlerin kaynağı, 16. yüzyıl İtalyan hümanist aydınlarından Piskopos Paolo Giovio’nun (1483-1552) koleksiyonu olmalıdır. İleri gelenlerin portrelerinden oluşan koleksiyonunu 1543’e kadar Roma’da sergileyen Giovio, koleksiyonu bu tarihten itibaren Como’da yaptırdığı Musaeum adlı evine nakletmiştir. 1569’da koleksiyonun neredeyse tümünün yok olmasına neden olan sel felaketinden sonra tutulan bir envanterde “Türkler Salonu”ndan (Sala de’ Turchi) söz edilmekteir. Vasari, 1568 tarihli kayıtlarında bu koleksiyonda Tiziano’ya ait birer Hürrem ve Mihrimah Sultan porteleri gördüğünden bahseder. Ayrıca İtalyan ressam Cristofano dell’ Altissimo’nun, Cosimo I de’ Medici için bu koleksiyondaki resimleri kopyaladığı bilinir. Bugün Uffizi Galerisi’nde sergilenen bu resimler arasında yer alan Mihrimah Sultan portresinin, Floransa’daki 1557 tarihli kayıtlarda adının geçtiği tespit edilmiştir. Buna dayanarak, portrenin, Giovio’nun öldüğü 1552 ile 1557 yılları arasına tarihlenebileceği düşünülmektedir.

Kanuni Sultan Süleyman’la (1494-1566) Hürrem Sultan’ın (ö. 1558) kızları olan Mihrimah Sultan (1522-1578) 1539’da Diyarbakır Beylerbeyi Rüstem Paşa ile evlendirilmiştir. 1544-1553 ve 1555-1561 yıllarında sadrazam olan Rüstem Paşa’dan, Ayşe Hümaşah ve Osman isimli iki çocuğu olmuştur. Babası Kanuni Sultan Süleyman ve kardeşi Sultan II. Selim dönemlerinde haremde söz sahibi olan Mihrimah Sultan, tarihe baniliği ile geçmiş; Mimar Sinan’a Üsküdar’da ve Edirnekapı’da, kendi adına birer cami ve külliye yaptırmıştır. Figürün diğer örneklerde de benzer biçimde yinelenen kıyafeti ve başlığı dönemin Türk modasını yansıtır. Belli ki Osmanlı tarzının Avrupa’da görünür kılındığı 16. yüzyılda, annesi Hürrem Sultan kadar Mihrimah Sultan da idealize edilmiş egzotik bir Osmanlı kadınını temsil etmiş ve dönemin ressamlarına esin kaynağı olmuştur.

Tanışmadık Ama O Bizi Biliyor: “Büyük Veri”

Tanışmadık Ama O Bizi Biliyor: “Büyük Veri”

Pera Müzesi Blog, N’olmuş? işbirliğiyle hazırlanan yazı dizisi devam ediyor. Kendilerini; “Bilindik N’olmuş? sorusunu her gün yeniden soruyor, karşımıza çıkan sayısız beklenmedik cevabı sizlerle paylaşıyoruz. 

Deniz Hamamları

Deniz Hamamları

Evliya Çelebi’nin ünlü eseri Seyahatname’den anlaşıldığı üzere deniz hamamlarının geçmişi 17. yüzyıla dayanır, kabul görerek yaygınlaşması ise Batılılaşmanın da etkisiyle 19. yüzyılın ortalarını bulur. 

Deli Kralın Huzuruna Kabul

Deli Kralın Huzuruna Kabul

Sanatçı Benoît Hamet, bu yıl 10. yaşını kutlayan Pera Müzesi’nin koleksiyonlarından öne çıkan eserleri yeniden yorumluyor. Hamet, hem gerçek hem kurgusal “tarihi” olaylara mizahi bir bakış sunuyor. Sanatçının, Osmanlı’nın İngiltere’ye gönderdiği ilk elçi Yusuf Agah Efendi yorumlarını, her ay Pera Müzesi Blog’undan takip edebilirsiniz.