Ressamların GözündenOsmanlı’da Kadın Giyimi: Başlıklar

Yabancılara kapalı bir dünya olduğundan Harem’deki kadınların yaşantısı, giyim-kuşamları, batılı ressamların ve sanat tüketicisinin en çok ilgisini çeken konulardan olmuştur. Sultanların giysileri, özellikle de başlıklar, daha erken dönemlerde, kısmen anlatımlara ve görsel kaynaklara dayanılarak, kimi zaman yarı hayali biçimlerle betimlenmiştir. 18. yüzyıldan itibaren Jean-Baptiste Vanmour’un resimlerinden yola çıkılarak basılan “Recueil Ferriol” olarak adlandılan gravürlü albüm başlıca görsel kaynağı oluşturur. 19. yüzyılda görsel malzemeler içeren yazılı basının yaygınlaşması, fotoğrafçılık gibi yeni teknikler ve turizm yoluyla Doğu’ya seyahat eden insanların çoğalması görsel kaynakların dolaşımını kolaylaştırmıştır. Bazen ressamlar çarşıdan ya da çevrelerinden buldukları giysi parçalarını esas almış, bunları yanlarında kendi ülkelerine götürmüş, modellerine bu giysileri giydirerek Doğu konulu resimler yapmışlardır. Kadın başlık tiplerindeki değişim Osmanlı toplumundaki modernleşme sürecinin de resimlerdeki başlıca yansımalarından biridir. “Doğu konulu resimler yapmışlardır. Kadın başlık tiplerindeki değişim Osmanlı toplumundaki modernleşme sürecinin de resimlerdeki başlıca yansımalarından biridir.” Yabancılara kapalı bir dünya olduğundan Harem’deki kadınların yaşantısı, giyim-kuşamları, batılı ressamların ve sanat tüketicisinin en çok ilgisini çeken konulardan olmuştur. Sultanların giysileri, özellikle de başlıklar, daha erken dönemlerde, kısmen anlatımlara ve görsel kaynaklara dayanılarak, kimi zaman yarı hayali biçimlerle betimlenmiştir. 18. yüzyıldan itibaren Jean-Baptiste Vanmour’un resimlerinden yola çıkılarak basılan “Recueil Ferriol” olarak adlandılan gravürlü albüm başlıca görsel kaynağı oluşturur. 19. yüzyılda görsel malzemeler içeren yazılı basının yaygınlaşması, fotoğrafçılık gibi yeni teknikler ve turizm yoluyla Doğu’ya seyahat eden insanların çoğalması görsel kaynakların dolaşımını kolaylaştırmıştır. Bazen ressamlar çarşıdan ya da çevrelerinden buldukları giysi parçalarını esas almış, bunları yanlarında kendi ülkelerine götürmüş, modellerine bu giysileri giydirerek Doğu konulu resimler yapmışlardır. Kadın başlık tiplerindeki değişim Osmanlı toplumundaki modernleşme sürecinin de resimlerdeki başlıca yansımalarından biridir. Resimde, kahve içen bir Osmanlı hanımı, yanında hizmetçisiyle ve dönem modasına uygun giysiler içinde görülmektedir. Tabloya konu olan ana figür için, Jean-Baptiste Vanmour’un resimlerinin gravürlerinden oluşan Receuil de cent estampes répresentant differentes nations du Levant’daki “Sedirde Kahve İçen Türk Kızı” model alınmıştır. Ancak burada hizmetçi ayakta değildir ve ana figürün soluna çömelmiş, hanımına kahve sunmaktadır. Bir başka fark da figürlerin başlıklarında görülür. Tablodaki abartılı başlıklar, 17. yüzyılda Türkiye’ye gelmiş Hollandalı gezgin ressam Cornelis de Bruyn’ün 1698’de yayımlanan Reisen van Cornelis de Bruyn adlı kitabındaki serpuşlu kadın resimlerinden alınmıştır.